Mast. filol. Jelena N. Smailagić

Narodna biblioteka „Rade Drainac” u Prokuplju je povodom 110 godina postojanja biblioteke planirala naučni skup od 22-24. oktobra 2020. godine, „Književni legati u institucijama kulture, stalne književno-memorijalne postavke i zadužbine u Srbiji: sadašnjost i perspektive”, ali zbog posebnih epidemioloških okolnosti uslovljenih virusom KOVID 19 konferencija  nije održana. Odabranih dvadeset saopštenja predviđenih za izlaganje na naučnoj konferenciji su prikupljeni i čine sadržaj istoimenog zbornika, koji je priredio prof. dr Goran Maksimović i napisao uvodni tekst „Uloga i značaj književnih legata“. Za objavljene tekstove je istakao:

„Uvodni tekst Galine Vasiljevne ukazuje na značaj biblioteke i legata jednog od najvećih svjetskih pisaca, klasika ruske književnosti Lava Nikolajeviča Tolstoja (1828‒1910), u Jasnoj Poljani, jasno istakavši izuzetan odnos drugih naroda i kultura, u ovome slučaju ruskog naroda i ruske književnosti i kulture, prema zaostavštini svojih velikih pisaca.

Ostali tekstovi usmjereni su na srpsku književnost i kulturu, kao i bibliotečke legate i muzejske postavke istaknutih srpskih pisaca i naučnika: od Vranja, Prokuplja,  Kuršumlije, Gračanice, Niša, Malog Crnića, Petrovca na Mlavi i Beograda, pa sve do Novog Sada i Dalja. Autori navedenih rasprava su: Aleksandra Antić i Jasmina Knežević, Maja Aćimović, Jelena Bogdanović, Danijela Božičković Radulović, Radica Nikolić Pavlović, Zorka Stojanović, Sanja Bundalo i Mirjana Tomašević, Nebojša

Glišić, Ksenija Ilić, Olga Ječmenica, Marija Ivanović i Milanka Babić Vukadinov, Aleksandra Jovanović, Đorđe Nešić, Dragan Ognjanović, Ivana Petković, Vera Petrović i Jelena Smailagić, Nataša Simić i Brankica Kostić. Dvije rasprave, Milice Milenković i JovanaMladenovića, bave se značajem pjesničkih legata u nastajanju (Gordana Todorović, Dušan Z. Milačić), a jedna rasprava čije su autorke Jelena Stošić i Mirjana Bojanić Ćirković, posvećena je procesu formiranja digitalnih legata u Srbiji.

U saopštenju Galine Vasiljevne pokazano je bogatstvo lične biblioteke Lava Nikolajeviča Tolstoja, koja predstavlja jednu od najobuhvatnijih biblioteka jednog pisca na svijetu. Formirana je kroz tri pokoljenja, osnivač je bio piščev djed po majci Nikolaj Sergejevič Volkonski (1753‒1821), a dopunili su je piščevi roditelji. Najznačajniji korpus biblioteke formiran je za života Lava Nikolajeviča Tolstoja, a još 1910. godine imala je više od 22 hiljade tomova knjiga i svezaka časopisa. Posebno je naglašeno da je od toga bilo više od 5 hiljada inostranih knjiga, a dragocjenost čini oko 250 naslova knjiga iz 17‒18. vijeka i nekoliko desetina knjiga iz prve trećine 19. vijeka. Izdvojeni su naslovi Šekspira, Spinoze, Voltera, Rusoa, Getea, Šlegela, kao i Jovana Zlatoustog i knjige brojnih ruskih žitija svetih i sl.

Rasprava o legatima i stalnim književnim postavkama nesumnjivo razotkriva bogatstvo srpske kulture i književnosti, a pored toga ukazuje i na moguće puteve stvaranja novih fondova i postavki koje bi mogle da prikažu i brojne druge značajne stvaraoce, a prije svega književnike, umjetnike i naučnike.

Među predstavljenim legatima po značaju i raznovrsnosti građe naročito se ističe Rukopisno odeljenje Matice srpske u Novom Sadu, što je posebno prikazano kroz izlaganje Aleksandre Jovanović posvećeno arhivskoj građi književnika Veljka Petrovića (1884‒1967).

Književna i kulturna zaostavština u gradu Vranju predstavljena je kroz opis legata Dragana Mininčića Cige koji se čuva u Javnoj biblioteci „Bora Stanković”, a koji je predstavljen kroz izlaganje Aleksandre Antić i Jasmine Knežević.

Istovremeno je saopštenje Sanje Bundalo i Mirjane Tomašević ukazalo na značaj zaostavštine dr Jovana Hadži-Vasiljevića (1866‒1948), koja se čuva u Zavičajnom odeljenju Javne biblioteke „Bora Stanković” u Vranju i predstavlja osnovu za stvaranje buduće stalne književno-memorijalne postavke.

Srodna su po opštem opredjeljenju da predstave legate u nastajanju i saopštenja Jovana Mladenovića i Milice Milenković. Mladenović je predstavio djelo i ličnost pjesnika i romaniste Dušana Z. Milačića (1892‒1979), kroz njegovu prepisku sa Radetom Draincem i Branimirom Ćosićem, a Milica Milenković zaostavštinu pjesnikinje Gordane Todorović (1933‒1979).

Po izazovnosti, obimu i reprezentativnosti rukopisne građe, kao i brojnih drugih štampanih priloga, istaknuto mjesto u ovom zborniku zauzima prikaz legata istaknutog folkloriste i istoričara srpske književnosti Vojislava M. Jovanovića Maramboa (1884‒1968), koji se nalazi u vlasništvu Univerzitetske biblioteke „Svetozar Marković” u Beogradu, a koji su detaljno predstavile Vera Petrović i Jelena Smailagić.__ Legat je formiran u kući Vojislava M. Jovanovića Maramboa, koja se nalazi u Birčaninovoj ulici broj 24 u Beogradu, a upisan je u registar muzeja-galerija 1988. godine kao Odeljenje za narodnu književnost. U saopštenju je posebno istaknuto da biblioteku čine 6.292 sveske lične biblioteke, te da njen najvredniji dio predstavljaju znalački nabavljane zbirke i studije o narodnoj književnosti. U fond su uključeni i rukopisna zaostavština darodavca (sa autografima, isječcima, ispisima, prepiskom, ličnim dokumentima). Dokumentarnu dragocjenost čini i više od 1300 fotografija, 22 fotografske ploče, namještaj i lični predmeti darodavca.

Dvojica književnika, Stevan Sremac (1855‒1906) i Branko Miljković (1934‒1961), zauzimaju značajno mjesto u stalnoj postavci Narodnog muzeja u Nišu. Upravo je Jelena Bogdanović ukazala u svom saopštenju o aspektima muzeološke ekspozicije književne zaostavštine ove dvojice dragocjenih pisaca srpske književnosti, kao jedne od najbogatijih na srpskim kulturnim prostorima. Istaknuto je vrijeme formiranja i brojni vrijedni artefakti ove dvojne zbirke. Poznato je da je tadašnja uprava Narodnog muzeja u Nišu 1951/52. godine otkupila od Milorada Pavlovića radnu sobu i rukopisnu

zaostavštinu Stevana Sremca. Pri tome je inventarisan 91 predmet, među kojima izdvajamo 33 originalna autografa, kao i 16 autografa Sremčevog ujaka Jovana Đorđevića. U navedenom legatu nalaze se i brojni lični predmeti, geografske karte, umjetničke slike i litografije, fotografije i komadni nameštaj iz piščeve radne sobe u Beogradu. Biblioteka Stevana Sremca je 1954. godine uvedena u muzejsku knjigu inventara i danas broji 447 knjiga od kojih je znatan broj primjeraka u kategoriji stare knjige. Posebno je istaknuto da je zbirka 2014. godine proglašena za kulturno dobro od

velikog značaja.

Zaostavština pjesnika Branka Miljkovića oformljena je na osnovu poklona koji je njegova porodica darivala Narodnom muzeju u Nišu 1971. godine, povodom obilježavanja desetogodišnjice pjesnikove smrti, a osnovu je činila Miljkovićeva radna soba, rukopisi, knjige iz lične biblioteke, kao i lične pjesnikove stvari. Zaostavština danas

posjeduje ukupno 1649 predmeta i čuva se u zbirci Branka Miljkovića. Kao i Sremčeva i ova književna zbirka je 2014. godine proglašena za kulturno dobro od velikog značaja. Istovremeno je na komplementaran način Ivana Petković ukazala na specifične „biblioteke celine” u Narodnoj biblioteci „Stevan Sremac” u Nišu. U raspravi je ukazano i na okolnosti pod kojima je formirana Narodna biblioteka u Nišu zahvaljujući pregalaštvu vladike niškog Jeronima Jovanovića (1825‒1894) koji je testamentom od 13. maja 1894. godine „zaveštao kuću s dvorištem, novac i ličnu biblioteku” za osnivanje te biblioteke. Zbog različitih nepredviđenih okolnosti biblioteka je zaista i osnovana, ali tek 1904. godine. Najvrednije „biblioteke celine” u današnjoj Narodnoj biblioteci „Stevan Sremac” u Nišu pripadaju upravo vladiki Jeronimu i književniku Stevanu Sremcu, a Ivana Petković izdvaja i brojne druge kolekcije, među__kojima ovom prilikom ukazujemo na vrijedne fondove pjesnika, osnivača pokreta signalizma, Miroljuba Todorovića, istoričara i publiciste Dragoljuba Mirčetića (1922‒2004) i geografa Jovana Ćirića (1922‒2011), profesora Filozofskog fakulteta u Nišu.

Posebnu ekskluzivnost zauzima saopštenje Dragana Ognjanovića u kojem je predstavljena književno-memorijalna postavka posvećena djelu i ličnosti pjesnika Radeta Drainca (1899‒1943) u Prokuplju, a koja je otvorena 2019. godine povodom obilježavanja 120 godina od pjesnikovog rođenja.

Izuzetnu vrstu značaja za srpsku kulturu i nauku ima djelatnost Kulturnog i naučnog centra „Milutin Milanković” u Dalju, koji je na reprezentativan način predstavio rukovodilac centra Đorđe Nešić. U saopštenju je posebno ukazano na značaj Milutina Milankovića (1879‒1958) kao jednog od petnaest vodećih svjetskih naučnika koji su se bavili planetom Zemljom. Posebno je izdvojena njegova matematička teorija klime, poznata kao „Milankovićevi ciklusi”. Precizno su predočeni podaci o naučnikovoj rodnoj kući, zaštićenom spomeniku kulture, koji je devedesetih godina 20. vijeka bio doveden do ruba urušavanja, kao i kasnijim naporima za njenu obnovu i uređenje. Ukazano je na bogatu biblioteku i zbirku slika u kući Milankovićevih, čiji je veći dio smješten u depou SANU, a manji se nalazi u privatnim zbirkama i bibliotekama. Nakon toga su predočene aktivnosti oko osnivanja Kulturnog i naučnog centra „Milutin Milanković”,

započete 2008/09. godine, kao i informacije o osmišljavanju stalne izložbene postavke o Milankovićevom djelu. Opisan je rad tog centra i njegov edukativni karakter, koji je posebno namijenjen obrazovanju mladih. Pri tome je izdvojen značaj interaktivnog softvera „Kanon Milutina Milankovića – vodič za početnike”, kao i onih geomehaničkih modela pomoću kojih se tumače Milankovićevi ciklusi. Predstavljen je Milankovićev planetarijum, kao i načini obuke u radu s mladima putem astronomske radionice i teleskopskog osmatranja nebeskih tijela, te saznanja o vremenskim promjenama putem rada na maloj meteorološkoj stanici.

Značajni i bogati književni legati u Biblioteci grada Beograda predstavljeni su u saopštenju Marije Ivanović i Milanke Babić Vukadinov. Radi se o tri vrste književno-memorijalnih zbirki: „Biblioteka celina Katarine Ambrozić”, „Spomen-zbirka Miroljuba Todorovića” i „Legat u stvaranju Milorada Pavića”.

Ništa manje značajne legate u Biblioteci „Milutin Bojić” u Beogradu predstavila je u svom iscrpnom saopštenju Olga Ječmenica. Pažnju je posebno usmjerila na dvije zbirke: „Legat arhitekte Miroslava Minje Dedića” i „Legat reditelja Mihaila Miljkovića”. Značaj i sadržinu „Legata prof. dr Jordana Ilića” na Pravoslavno-bogoslovskom fakultetu u Beogradu predstavila je Maja Aćimović.

„Legat Branka Lazića” koji se nalazi u Narodnoj biblioteci „Đura Jakšić” u Petrovcu na Mlavi opisala je i predočila Ksenija Ilić.

Izrazito bogatu kolekciju umjetničkih slika Živana Markovića u Biblioteci „Srboljub__Mitić” u Malom Crniću predstavile su Danijela Božičković Radulović, Radica Nikolić Pavlović i Zorka Stojanović.

Istovremeno je Nebojša Gašić ukazao na značaj dva legata u Kuršumlijskoj biblioteci i njihovu nesumnjivu ulogu u turističkom predstavljanju ovoga grada. Radi se o „Legatu Akademika Vojina Šulovića” i „Legatu kompozitora, kantautora i pesnika Radeta Vučkovića” (u nastajanju).

Posebno mjesto pripada saopštenju Nataše Simić i Brankice Kostić jer je u njemu predstavljen prvi legat u Narodnoj biblioteci Gračanica, koji je posvećen Đorđu Lekiću, profesoru Univerziteta u Prištini i jednom od osnivača Katedre za pedagogiju na tamošnjem Filozofskom fakultetu. Pored kazivanja o ovom važnom legatu, u raspravi su saopštene i tragične okolnosti iz 1999. godine, kada je nakon protjerivanja srpskog naroda iz Prištine i sa najvećeg dijela Kosova i Metohije, nastala Narodna biblioteka u Gračanici. Prethodno je ta biblioteka bila odjeljenje Narodne biblioteke iz Prištine, a knjižni fond je uglavnom konsolidovan zahvaljujući objedinjavanju gračaničkog korpusa  knjiga sa drugim manjim odjeljenjima, poput onih iz Lapljeg Sela, Čaglavice i Donje Brnjice. Osnovni fond knjiga na srpskom jeziku iz Narodne biblioteke u Prištini ostao je u posjedu albanske vlasti i uglavnom je duže od dvije decenije nedostupan srpskim čitaocima.

Završnim ogledom Jelene Stošić i Mirjane Bojanić Ćirković ukazano je na značaj procesa digitalizacije na stvaranje novih i predstavljanje postojećih legata na prostoru Srbije, kao i stvaranje uzajamne mreže sa drugim legatima u regionu i svijetu. Ukazano je na izrazito važnu ulogu projekta „Digitalni legati” koji je pokrenuo Matematički fakultet u Beogradu u decembru 2014. godine. Odmah iza toga bitnu ulogu odigrao je i regionalni projekat „Digitalni građanin” Narodne biblioteke Srbije u Beogradu iz 2019. godine. Nakon što su ukazale na digitalizaciju legata kao jedan od primarnih ciljeva ustanova zaštite u sadašnjosti i perspektivi, posebno je važno to što su autorke dale pregled fondova brojnih digitalizovanih legata u ustanovama kulture na teritoriji Srbije.

Ovom prilikom ukazujemo na samo neke od njih iz sljedećih biblioteka: Univerzitetske biblioteke „Svetozar Marković” u Beogradu, Biblioteke grada Beograda, Narodne biblioteke „Vuk Karadžić” u Kragujevcu, Narodne biblioteke „Stevan Sremac” u Nišu, Narodne biblioteke „Ljubomir Nenadović” u Valjevu, Narodne biblioteke „Rade Drainac” u Prokuplju, Narodne biblioteke „Vuk Karadžić” u Prijepolju i sl.

Zbornik koji se nalazi pred nama ne samo da ukazuje na ulogu i značaj legata i stalnih memorijalno-književnih postavki u kulturnom, obrazovnom i naučnom životu našeg naroda, već nam otkriva i brojna nova saznanja o legatima, bibliotekama cjelinama, fondovima i zavještanjima, rukopisnim i zavičajnim odjeljenjima, procesu digitalizacije fondova i legata, koji se nalaze na prostoru Srbije, kao i drugih zagraničnih, srodnih podneblja. Istovremeno nas upućuje i na pripremljenu građu za otvaranje__mogućih novih legata, zadužbina i stalnih postavki, kao i na brojne zadužbine srpskih pisaca i naučnika, koje obogaćuju fondove pojedinih biblioteka ili upotpunjuju programe brojnih kulturnih centara. Uvrštena saopštenja upućuju na još jednu važnu dragocjenost, na posvećene ljude koji rade u tim legatima i fondovima, a koji svoju djelatnost vide kao izuzetan poziv i trajnu kulturnu misiju. Vjerujemo da je na ovaj način, pojavom ovoga zbornika, otvorena jedna velika istraživačka oblast i da su naznačene smjernice za brojne nove naučne skupove koji bi trebalo da budu usmjereni na srodna pitanja i dostignuća srpske kulture, podjednako na prostoru Srbije, ali i drugim zagraničnim oblastima u kojima vijekovima živi i stvara srpski narod.“

Uređivački odbor zbornika su: Dragan Ognjanović (Narodna biblioteka „Rade Drainac”, Prokuplje); Galina Vasiljevna Aleksejeva/Galina Vasilьevna Alekseeva (IKOM; Univerzitet u Kanadi); Gordana Đilas (Biblioteka Matice srpske); Dr Dejan Vukićević (Narodna biblioteka Srbije); Doc. dr Mirjana Bojanić Ćirković (Univerzitet u Nišu)

Recenzenti su: Prof. dr Goran Maksimović (Univerzitet u Nišu) i Prof. dr Duško Pevulja (Univerzitet u Banjoj Luci).

Lekturu,  korekturu i UDK brojeve je uradila Marija Šapić.

Tehničku pripremu uradio je Mile Ž. Ranđelović, a dizajn korica Ivan Mišić.

Zbornik je izdala Narodna biblioteka „Rade Drainac” u Prokuplju 2021. godine.

          Mirjana Nešić, bibliotekar savetnik

                                                                      Akademija tehničkih strukovnih studija Beograd

Svetski bibliotečki i informacioni kongres IFLA-e održan je uživo nakon dve godine pauze zbog pandemije, u Međunarodnom kongresnom centru u Dablinu, u Irskoj, od 26. do 29. jula 2022. godine. Kongres je okupio preko 2000 učesnika, 200 volontera iz 96 zemalja sveta.

Iz obilja sjajnih sesija, predavanja i radionica izdvojila bih nekoliko:

Radionica „IFLA Guidelines for LIS Education Programmes (New IFLA Standard)“ Ova specijalna radionica IFLA-ine sekcije za obrazovanje i obuku (SET) je imala za cilj da angažuje LIS profesionalce, edukatore, studente, udruženja i zainteresovane strane u korišćenju nedavno odobrenih IFLA Smernica za profesionalne obrazovne programe LIS-a za lokalni kontekst. Nove smernice, koje su sada standard IFLA, služe kao okvir za razvoj obrazovnih programa za bibliotečke i informacione nauke/studije (LIS) i promovišu kvalitet LIS obrazovnih programa na dodiplomskom, postdiplomskom ili kontinuiranom obrazovanju.Zasnovane na principima jednakosti, raznolikosti, inkluzije i pristupačnosti, nove smernice će biti od interesa za LIS obrazovnu administraciju, akademsko osoblje, studente, profesionalne praktičare, vladu, profesionalna tela i druge zainteresovane strane angažovane sa znanjem i veštinama koje se očekuju od LIS-a profesionalci.

https://repository.ifla.org/bitstream/123456789/1987/2/LIS%20Guidelines%202022.pdf

Takođe, odlična sesija „Kafe znanja: Zajedno okrenuti budućnosti: povezivanje, učenje, deljenje“, gde se u grupama okupilo mnogo bibliotekara u razgovorima na teme koučinga i mentoringa, treninga i profesionalnog razvoja, komunikacije i razvoja liderstva.

Isto tako – odlična sesija: Agile in the Library: metode i alati za upravljanje projektima, saradnju i inovacije, koja je pokazala kako su, tokom poslednjih godina, biblioteke usvojile metodologije i alate iz drugih profesionalnih oblasti kako bi unapredile upravljanje bibliotekama i usluge. Agilno upravljanje projektima je popularna metodologija razvoja softvera koja se koristi u IT oblasti, zasnovana na iteraciji, fokusiranju na korisnika i prilagođavanju promenama.

Mirjana Nešić, koordinatorka biblioteka iz Akademije tehničkih strukovnih studija Beograd i članica Zajednice visokoškolskih biblioteka Srbije učestvovala je na kongresu, realizujući radionicu za bibliotekare „Digital skills on fire“, kao predstavnica IFLA AVMS (sekcije za audiovizuelnu i multimedijalnu građu), a u saradnji sa IFLA New Professionals SIG.

Sa radionice „Digital skills on fire“

Radionica je bila izuzetno uspešna, a bavila se temom korišćenja aplikacija i programa otvorenog koda za pomoć korisnicima u kreirajanju digitalnih sadržaja. Učesnici su naučili kako da kreiraju, koriste i dele neke od multimedijalnih sadržaja, kao što su posteri, kratke animacije i promotivni video snimci. Takođe bavili smo se i sintetičkim medijskim aplikacijama koje se koriste za manipulaciju audiovizuelnim sadržajem, alatima koji se koriste za širenje dezinformacija, kao i unapređivanjem veština koje se koriste za procenu i verifikaciju informacija.

Radionica je rezonirala sa temom kongresa “Inspire, Engage, Enable, Connect”, te je inspirisala i angažovala preko 50 bibliotekara iz celog sveta.

Sa radionice „Digital skills on fire“

Nagradu „Narodna biblioteka godine“ koju dodeljuje IFLA svake godine u cilju odavanja počasti novim javnim bibliotekama. Nagrada, otvorena za javne biblioteke širom sveta, dodeljuje se biblioteci koja je najbolje uspela da kombinuje otvorenu i funkcionalnu arhitekturu sa kreativnim IT rešenjima i koja uključuje i digitalni razvoj i lokalnu kulturu. Ovogodišnji pobednik je Missoula Public Library, Montana, SAD.https://www.missoulapubliclibrary.org/

Na linku https://www.youtube.com/playlist?list=PLV81siTMahbuJpAjacTKcbgrq0KClBswM moguće je pogledati onlajn sesije, kao i svečano otvaranje i zatvaranje kongresa.

Dr Dobrila Begenišić

Narodna biblioteka Srbije

Dr Vera Petrović

Univerzitetska biblioteka „Svetozar Marković“

Društvo bibliotekara Republike Srpske  je ove godine proslavilo dvadeset pet godina uspešnog rada. Održan je stručni skup na kome je 95 učesnika izložilo 56 radova. Skup je održan u Trebinju 27. i 28. aprila, sa preko 300 bibliotekara iz Republike Srpske, Srbije, Crne Gore i regiona. Prisutni su bili bibliotekari iz svih tipova biblioteka: javnih, školskih, visokoškolskih, univerzitetskih i specijalnih. Organizacioni rad ovog skupa se odvijao paralelno u dve sesije. Okvirne teme bile su „Uloga nove generacije bibliotekara u razvoju bibliotekarstva“ i „Fondovi – izgradnja i vidljivost“. Treba istaći da su razmatrane teme bitne za razvoj modernog bibliotekarstva, čuvanja i zaštite fondova kao i izgradnje kolekcija, posebnih zbirki, zavičajnih zbirki, zelene biblioteke, bibliografija, uloga biblioteka u zaštiti kulturnih dobara,  uloga bibliotekara u savremenom okruženju, značaj modernizacije obrazovanja, zaštita i konzervacija bibliotečke građe, a predstavljeni su i veoma zanimljivi primeri dobre prakse. Izlaganje učesnika je bilo ograničeno na 8 minuta, ali je posle svake sesije bilo vremena i za vrlo dinamičnu  diskusiju.

Prezentovani su radovi:

  1. Savremeno društvo i multikulturna biblioteka / Nataša J.Simić-NBS-Beograd
  2. Retke knjige u fondu Matične biblioteke Istočno Sarajevo / Ivana Kuljanin, Branislava Milošević – Matična biblioteka I.Sarajevo
  3. Povelja kraljice Austrije Marije Terezije o statusu slobodnog i kraljevskog grada Maria Theresiopolis iz 1979. godine / Ma Maša Mladenović-Subotica
  4. Biblioteke kao resurs društva 21.veka kroz primere neknjižne građe iz fondova Posebnih zbirki Biblioteke Matice Srpske / Irena Zečević, Aleksandar Radović – Biblioteka Matice Srpske Novi Sad
  5. Fondovi, izgradnja, vidljivost / Bojana Z. Petković, Goran D.Garčević, Dragana M.Marinković, Jasmina Ivanković – Biblioteka „Dimitrije Tucović“Lazarevac
  6. Bibliotekari kao nosioci promena u svetu razvoja novih tehnologija / Petra Rajković, Željana Arsenović, Aleksandra Jović – Narodna biblioteka „Filip Višnjić“ Bijeljina  
  7. Kreiranje fonda kroz digitalizaciju / Olga Ječmenica – Biblioteka „Milutin Bojić“ – Beograd
  8. Fond retkosti i njegova dostupnost u Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković“/ Marija Bulatović,Maja Đorđević, Oja Krinulović, dr Vera Petrović – Univerzitetska biblioteka „Svetozar Marković“, Beograd
  9. Etika u bibliotekarstvu – dužnost, privilegija, izazov / Aleksandra  Rendić i Orijana Vuković(viši bibliotekari, NUB RS )
  10. New normal izazovi i mogućnosti za biblioteke – Primer dobre prakse  Digital Citizen (ship) / Suzana Tanasijević, Ivana Pešić – Naroda biblioteka „Radislav Nikčević“ Jagodina
  11. Fond retke knjige – ratna izdanja / Nada Dimitrijević, Marko Bojić – Narodna bibloteka „Radislav Nikčević“ Jagodina
  12. Razvoj bibliotečkih zbirki (potrebe nasuprot željama) / mr Tatjana Dunović, bibliotekar savjetnik, NUB RS 
  1. Svetli signali iz Biblioteke / Sonja Šuković, Slavica Mladenović, Gordana Ivković – Narodna biblioteka „Stevan Sremac“, Niš
  2. Uloga nove generacije bibliotekara u razvoju biliotekarstva / Aleksandra Vučanović, Slobodanka Jović – Filološki fakultet, Banja Luka
  3. Zbirka knjiga štampana goticom / Marijana Petronić – Matična biblioteka Istočno Sarajevo
  4. Sa bibliotekarom kroz životne veštine / Brankica Radonjić – Osnovna škola „Branko Ćopić“ Prnjavor
  5. Školske biblioteke u svetlu poštovanja različitosti / Dušica Lipovac – NUBRS
  6. Uloga nove generacije bibliotekara u razvoju bibliotekarstva / Aleksandra Dimitrijević, Marija Simović, Ivana Hrenko – NB „Stevan Prvovenčani“ Kraljevo
  7. Materijali za preventivnu zaštitu i konverzacija bibliotečkih fondova / Vesna Šujica – UB „Svetozar Marković“ Beograd
  8. Kataloški listići iz devedesetih u 21 veku / Maja Dejanović – NB Gradiška
  9. Zelena biblioteka-mesto za ekološko osvešćivanje dece i mladih / Daniela Skoković, Mladen Majstorović – NB Požega
  10. Specifični fondovi za specifične korisnike / dr Slavica Gostimirović, Mladenka Blagojević, NB Doboj
  11. Sektor univerzitetske jedinice JU NUB RS- fondovi, usluge, bibliotekari / Ranka  Tubić, Milijana Bojić, Srđan Vojvodić, NUBRS
  12. Zavičajna zbirka Narodne biblioteke Gračanica / Nataša Simić, Brankica Kostić, NB Srbije, NB Gračanica
  13. Posvete u ličnim bibliotekama Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta / Maja Aćimović, Ljiljana Bašić,Pravoslavni bogoslovski fakultet Beograd,NBS
  14. Bibliografija kao faktor izgradnje i negovanje vidljivosti / Aleksandra Uletilović, Tatjana Miljević, NUB RS
  15. Biblioteka i nepokretno kulturno nasleđe Paleža i Obrenovca: prilike i perspektive / Ivana Janošević, Biblioteka  „Vlada Aksentijević“ Obrenovac
  16. Zavičajna baština i vrednosti kroz percepciju deteta / mr Mirela Šarić, Orijana Vuković, NUB RS
  17. Zavičajno odeljenje – put od tradicije do inovacije / Dragana Petrić, Dušanka Papić, NB „Veljko Petrović“ Bačka Palanka
  1. Zlatni sjaj srpskog blaga:stara i retka knjiga u Zavičajnom odeljenju BGB / Milanka Babić Vukadinov, Stanka Jovičić, BGB,Beograd
  2. Prezentacija Fonda stare i retke knjige NBCG „Đurđe Crnojević“ / Dragana Marković – NBCG „Đurđe Crnojević“
  1. Značaj zaštite kulturnih dobara i vođenje Registra stare i retke bibliotečke građe od  izuzetnog i velikog značaja / Ana Vukobrat, NBS, Beograd
  2. Knjiga kao kulturno blago – retka knjiga u legatima Univerzitetske biblioteke u Kragujevcu / Ljiljana Stanimirović – Univerzitetska biblioteka Kragujevac
  3. Izgradnja zavičajne zbirke fotografija u Matičnoj biblioteci „Ljubomir Nenadović“ Valjevo / Violeta D. Milošević, Matična biblioteka „Ljubomir Nenadović“ Valjevo
  4. Grafička zbirka Narodne biblioteke Srbijekao nacionalni trezor vizuelne kulture / Slaven Popara, NBS
  5. Nabavna politika i izgradnja fondova u maloj biblioteci – potrebe, mogućnosti i izazovi / Jelka Panić, Gradska biblioteka „Božidar Knežević“, Ub
  6. Nacionalni fond Republike Srpske – uloga i značaj / Milijana Bojić, Aleksandra Stošić, Ranka Tubić, NUB RS
  7. Školska biblioteka – u korak sa 21. vekom: primeri iz prakse / Jovana P. Ostojić, Osnovna škola „Boško Buha“ Štrpci
  8. Grafička zbirka Narodne biblioteke Srbije u oku javnosti / Gorana Stevanović, Narodna biblioteka Srbije Beograd
  9. Biser knjige: edicije književnosti za decu Kraljevine Jugoslavije u fondu Biblioteke Učiteljskog fakulteta / Jelica Ilić Minić, Vladimir Brborić, Učiteljski fakultet, Beograd
  10. Susret u oblaku – Onlajn programi kulture BGB / Violeta Đorđević, Vladislava Ivković Marković, BGB
  11. Biblioteke kakve ljudi žele – primena design thinking metodologije u bibliotekama / Milica Matijević – Biblioteka „Dimitrije Tucović“ Lazarevac
  12. Zavičajni fond kao segment savremene nauke o knjizi / Valentina Živić, JU NB „Filip Višnjić“ Bijeljina
  13. Dedikacija kao javna istina i iskazivanje poštovanja / Anđa Bijelić, Dušica Murić, Ilija Smiljanić –  Narodna biblioteka Užice 
  14. Kontinuirano obrazovanje kao bitna pretpostavka modernog bibliotekarstva / dr Dobrila Begenišić – NBS
  15. Fondovi stare i retke knjige u bibliotekama Muzičke akademije i Poljoprivrednog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu / Mr Snježana Galinac, Goran Kapor – Muzička akademija, Poljoprivredni fakultet Univerziteta u Istočnom Sarajevu
  16. Odnosi s javnošću i imidž javnih biblioteka u Crnoj Gori / Vesna Asanović, Narodna biblioteka „Radosav Ljumović“ Podgorica
  17. Potraga za blagom retkih izdanja / Nataša Filip, Narodna biblioteka „Dositej Obradović“ Stara Pazova
  18. Zavičajne zbirke – korak dalje (saradnja sa dečijim odeljenjima u školama) / Biljana Ćelić, Narodna biblioteka Mrkonjić Grad
  19. Biblioteka kao kulturni i obrazovni centar / Negosava Stjepanović- Narodna biblioteka i muzejska zbirka
  20. Nepoznati protokol glavnih skupština redovnih zasedanja Čitalaštva kragujevačkog od 1854. / Tatjana Janković, Mirko Demić
  21. Fondovi retkih knjiga sva građa / Ivana Jovanić, Vesna Jović
  22. Školska biblioteka u novoj realnosti / Ivana Ranković, Ana Duković, Marijana Radanović Pejović
  23. Na putu ka savremenoj školskoj biblioteci / Danijela Z. Mandić
  24. Nacionalni fond Republike Srpske- uloga i značaj / Milijana Bojić, Aleksandra Stošić, Ranka Tubić NUBRS
  25. Značaj JU specijalna biblioteka za slepa i slabovida lica / Želimir Radinović

Na skupu je promovisana knjiga „Izabrani radovi“ prof. dr Ljubinke Petrović Bašović, koju je priredio prof. dr Vojislav Maksimović, a izdala Matična biblioteka u Istočnom Sarajevu 2021. godine.

Skup je ulepšala izložba slika „011-Momo Kapor“, Bojana Kundačine, u organizaciji i prostorijama Narodne biblioteke Trebinje.

Drugog dana, posle izloženih radova su doneti zaključci: da je posebna obaveza bibliotekara zaštita tradicionalnog fonda kao osnove za formiranje digitalnih zbirki, promocija biblioteka kao način savremenog funkcionisanja, izgradnja zavičajnih fondova i rad na obradi i promociji ove građe, osavremenjavanje obrazovanja bibliotekara i njegovo usklađivanje sa potrebama modernih bibliotekara i savremenih korisnika, a možemo slobodno da naglasimo da je neprekidno usavršavanje uslov našeg opstanka na tržištu informacija.

I ove godine posebna pažnja posvećena je školskim bibliotekama i temama značajnim za školske bibliotekare. Ove godine nametnula se tema zakonske regulative za školske biblioteke, te su stoga izvedeni sledeći zaključci: da se polaganje stručnog ispita za školske bibliotekare vrati, da se promene normativi pri formiranju radnih mesta za stručne saradnike bibliotekare, da se stručni saradnik-bibliotekar svrsta u isti platni razred zajedno sa drugim saradnicima u školi.

Biblioteke kao institucije pamćenja imaju pred sobom u današnje vreme veoma kompleksne zadatke kojima će moći da odgovore samo ako bibliotekari budu spremni da savladavaju nove veštine i da se stalno usavršavaju. Upravo ovaj skup i broj prisutnih bibliotekara je potvrdio spremnost bibliotekara da se usavršavaju, razmenjuju iskustva, povezuju na zajedničkim projektima, za dobrobit bibliotečke zajednice, i njenih korisnika.

MSc Oja Krinulović, diplomirani biblitekar savetnik

Univerzitetska biblioteka „Svetozar Marković“, Beograd

Monografija pod nazivom Digitalne zbirke starih i retkih knjiga u Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković“  je delo tri autora Vere Petrović, Marije Bulatović i Maje Đorđević, bibliotekara zaposlenih u Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković“ u Beogradu.  

U  Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković” projekat digitalizacije je započeo 2008. godine pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije. Obzirom da Univerzitetska biblioteka u svom fondu ima i staru i retku bibliotečku građu, stare i retke štampane knjige, časopise, novine, arhivsku zbirku, zbirku karata, a od posebnog značaja su ćirilske i orijentalne publikacije, prema projektu je bilo predviđeno da se prvo digitalizuju rukopisi, rukopisne i štampane knjige, koje predstavljaju kulturno dobro od izuzetnog značaja.

Stara i retka publikacija predstavlja kulturno blago od posebnog značaja za Republiku Srbiju, tako da ima i posebnu zaštitu koja je utvrđena zakonom. U staru i retku građu spadaju:

  • stare srpske knjige
  • Stare strane knjige (u rukopisu i štampane)
  • Retke knjige
  • Posebne zbirke

Autorke Vera Petrović, Marija Bulatović i Maja Đorđević su bibliotekari sa dugim i bogatim radnim iskustvom u oblasti bibliotekarstva. One su odlučile da ceo  digitilazovani bibliotečki opus vezan za staru i retku bibliotečku građu objedine u jednu celinu i tako su objavile monografiju pod nazivom Digitalne zbirke starih i retkih knjiga u Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković“.

Monografija je objavljena 2021. godine, napisana je na 80 strana i sadrži veliki broj ilustracija iz fonda retkosti kao i  linkova koji vode do digitalizovanog štiva. Izdavač ove publikacije je Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije.

Publikacija  sadrži sledeće celine:

  • Vrsta knjige
  • Pojava štamparije
  • Stara i retka bibliotečka građa
  • Fond retkosti u Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković“
  • Digitalizacija u Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković“
  • Digitalna biblioteka u Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković“
  • Digitalizovani rukopisi u Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković“
  • Digitalizovane knjige u Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković“
  • Posebna biblioteka Miroslava Premrua
  • Posebna biblioteka Ota Karmina
  • Posebna bibliotekadr Hajnriha Kristensena
  • Posebna biblioteka Joce Vujića
  • Izbor knjiga iz trezora biblioteke
  • Zbirka stare i retke knjige
  • Stare i retke gramatike i gramatičke polemike
  • Stare i retke knjige za decu i mlade
  • Jovan Jovanović Zmaj u fondu Univerzitetske biblioteke
  • Knjige Đorđa M. Stanojevića
  • Rukopisi Isidore Sekulić
  • Novine
  • Prvi repozitorijum
  • Digitalizovane knjige u okviru virtuelnih izložbi
  • Opšti uslovi korišćenja

Autorke ovog dela su imale cilj  da se na jednom mestu nađe sve šta je digitalizovano iz fonda retkosti Univerzitetske biblioteke i da se na taj način korisnicima ukaže da u bilo kom trenutku mogu pristupiti fondu retkosti. Na taj način korisnicima je omogućeno da bez dolaska u Biblioteku mogu da dobiju informaciju koja im je potrebna, a fond retkosti u štampanoj formi ostaje zaštićen od habanja. U knjizi je napomenuto da ukoliko se materijal iz repozitoriju Univerzitetske biblioteke Svetozar Marković koristi u nekom projektu, neophodno je da se navede da je preuzeto iz repozitorijuma, i da je zabranjena bilo kakva distribucija i korišćenje u komercijalne svrhe.