Broj dva (2019)

MA Jelena Smailagić

Univerzitet Megatrend, Fakultet za kulturu i medije Beograd

Sažetak

Knjiga je objavljena 2016. godine, autori su Dejan Ajdačić i Vera Petrović.

Dejan Ajdačić (rođ. 22.01.1959.) je srpski slavista, filolog, folklorista, etnolingvista, tumač književnosti, prevodilac i urednik.

Radio je 1986. i 1987. godine u Vukovoj zadužbini kao prvi zaposleni nakon njenog osnivanja, a od 1988. do 2002. u Odeljenju za narodnu književnost Univerzitetske biblioteke u Beogradu – u Domu Vojislava M. Jovanovića. U kući legatora, pisca i folkloriste je obrađivao biblioteku darodavca i njegovu zaostavštinu, organizovao je razgovore i promocije o narodnoj kulturi i skup „Magijsko i estetsko u folkloru balkanskih Slovena“ (1993) te razgovore srpskih autora o biljkama, hrani i svadbi za godišnjak „Kodovi slovenskih kultura“. Sa Ilijom Nikolićem je priredio knjigu Vojislava M. Jovanovića Zbornik radova o narodnoj književnosti, a sa Milankom Todić i kolegama otkrio njegov rad kao fotografa amatera. Od 2002. do jeseni 2003., kao vršilac dužnosti upravnika biblioteke, ugovorio je i otvorio Austrijsku biblioteku, pokrenuo niz izložbi u ciklusu „Mi i drugi“ (o vezama Srba sa Mađarima, Bugarima, Arapima, Nemcima), cikluse „Velikani beogradskog univerziteta“, „Internet i društvo“, inicirao razgovore o rekonstrukciji unutrašnjih prostora biblioteke i sudelovao u realizaciji TEMPUS projekta.

Od 2003. godine do danas živi i radi u Kijevu, na katedri slovenske filologije Instituta filologije Kijevskog nacionalnog univerziteta „Taras Ševčenko“ kao lektor iz Srbije. Kao docent (do 2013) i profesor (od 2013) predaje srpski jezik i književnost i niz slavističkih predmeta. Osnovao je i uređivao i uređuje „Ukrajinsko srpski zbornik Ukras“ (2006), učestvovao je u izradi bibliografije ukrajinskih prevoda i izučavanja srpskog folklora i književnosti (2005) i priredio antologiju „Novija srpska drama“ (2006). Povezivanjem srpskih autora i institucija sa ukrajinskim izdavačima je doprineo pojavi niza prevoda, studija i izložbi. U Institutu filologije u Kijevu je organizovao dva okrugla stola mladih ukrajinskih srbista u (2006. i 2009.), skupove „Srpski književnik Dragoslav Mihailović” (24.04.2008.), „Slovenska fantastika“ (11-12.05.2012, 24.10.2014) i razgovore autora godišnjaka „Ukras“. Učestvovao je u povezivanju Harkovskog univerziteta i Univerziteta u Beogradu.

Autor je 247 autorskih priloga. Neki tekstovi su objavljivani u nekoliko izdanja i na više jezika. Teme autorskih radova Dejana Ajdačića se uklapaju u zbornike i godišnjake koje uređuje, oko trećine radova su izlaganja predstavljena na naučnim skupovima.

Personalna bibliografija

Alma je izdavač ova izuzetne knjiga koja predstavlja personalnu bibliografiju  stvaralačkog opusa Dejana Ajdačića, koji je odrastao u Beogradu, u porodici fizikohemičara Nadežde i Vladimira Ajdačića. Završio je osnovnu školu „Drinka Pavlović“, Petu beogradsku gimnaziju i Srednju muzičku školu „Stanković“ (violinu). Studirao je na Filološkom fakultetu u Beogradu na grupi „Jugoslovenske književnosti i opšta književnost“, učio od profesora Jovana Deretića, Đorđa Trifunovića, Nade Milošević Đorđević, Miroslava Pantića, Nikole Miloševića i diplomirao 1984. sa radom „O bojama u narodnoj poeziji“. Magistarski rad „Predstave o ljubavi i lepoti dubrovačkih petrarkista“ je odbranio 1986. a doktorsku disertaciju „Svet demona u književnosti srpskog romantizma“ 2000. na Filološkom fakultetu u Beogradu.

Radio je 1986. i 1987. godine u Vukovoj zadužbini kao prvi zaposleni nakon njenog osnivanja, a od 1988. do 2002. u Odeljenju za narodnu književnost Univerzitetske biblioteke u Beogradu – u Domu Vojislava M. Jovanovića. U kući legatora, pisca i folkloriste je obrađivao biblioteku darodavca i njegovu zaostavštinu, organizovao je razgovore i promocije o narodnoj kulturi i skup „Magijsko i estetsko u folkloru balkanskih Slovena“ (1993) te razgovore srpskih autora o biljkama, hrani i svadbi za godišnjak „Kodovi slovenskih kultura“. Sa Ilijom Nikolićem je priredio knjigu Vojislava M. Jovanovića Zbornik radova o narodnoj književnosti, a sa Milankom Todić i kolegama otkrio njegov rad kao fotografa amatera. Od 2002. do jeseni 2003., kao vršilac dužnosti upravnika biblioteke, ugovorio je i otvorio Austrijsku biblioteku, pokrenuo niz izložbi u ciklusu „Mi i drugi“ (o vezama Srba sa Mađarima, Bugarima, Arapima, Nemcima), cikluse „Velikani beogradskog univerziteta“, „Internet i društvo“, inicirao razgovore o rekonstrukciji unutrašnjih prostora biblioteke i sudelovao u realizaciji TEMPUS projekta.

Od 2003. do 2018. godine živi i radi u Kijevu, na katedri slovenske filologije Instituta filologije Kijevskog nacionalnog univerziteta „Taras Ševčenko“ kao lektor iz Srbije. Kao docent (do 2013) i profesor (od 2013) predaje srpski jezik i književnost i niz slavističkih predmeta. Osnovao je i uređivao i uređuje „Ukrajinsko srpski zbornik Ukras“ (2006), učestvovao je u izradi bibliografije ukrajinskih prevoda i izučavanja srpskog folklora i književnosti (2005) i priredio antologiju „Novija srpska drama“ (2006). Povezivanjem srpskih autora i institucija sa ukrajinskim izdavačima je doprineo pojavi niza prevoda, studija i izložbi. U Institutu filologije u Kijevu je organizovao dva okrugla stola mladih ukrajinskih srbista u (2006. i 2009.), skupove „Srpski književnik Dragoslav Mihailović” (24.04.2008.), „Slovenska fantastika“ (11-12.05.2012, 24.10.2014) i razgovore autora godišnjaka „Ukras“. Učestvovao je u povezivanju Harkovskog univerziteta i Univerziteta u Beogradu i pripremi dva skupa harkovskog Centra za bugaristička i balkanistička istraživanja.

Učestvovao je na brojnim konferencijama i skupovima u Srbiji, Hrvatskoj, Makedoniji, Bugarskoj, Belorusiji, Ukrajini, Rusiji, Poljskoj, Slovačkoj, Sloveniji, Austriji i Italiji i na pet kongresa slavista (1993, 1998, 2003, 2008, 2013). Bio je saradnik u projektima Ministarstva nauke Republike Srbije „Uporedna istraživanja srpske književnosti (u evropskom kontekstu)“ (2006-2010, № 148018, rukovodilac Bojan Jović) u Institutu za književnost i umetnost u Beogradu i projektu „Narodna kultura Srba između Istoka i Zapada“ (2011-2016, № 177022, rukovodilac Ljubinko Radenković) u Balkanološkom institutu SANU. Učestvovao je u međunarodnom projektu „Vrednosti Slovena i njihovih suseda“ EUROJOS (2009-2015) kojim je rukovodio Ježi Bartminjski.

Dejan Ajdačić je napisao sa Ivanom Srdanovićem kratke priče, objavljene u Beogradu 1988. godine, a pesmu „Začetnica čoveka“ objavio je u časopisu „Znak“ Filološkog fakulteta (1983). Prvi folkloristički rad objavio je 1983. godine. Dejan Ajdačić objavljuje radove na srpskom, bugarskom, poljskom, ukrajinskom, ruskom, engleskom i italijanskom jeziku. Objavio je 8 knjiga na srpskom – „Izabrana dela“ (1988, sa I. Srdanovićem), „Novak Kilibarda. Naučnik i književnik“ (2000), „Prilozi proučavanju folklora balkanskih Slovena“ (2004), „Slavistička istraživanja“ (2007), „Futuroslavija. Studije o slovenskoj naučnoj fantastici“ (2009) „Erotoslavija. Preobraženja Erosa u slovenskim književnostima“ (2013), „Poredbena srpsko-ukrajinska frazeologija“ (2015, sa L. Nepop-Ajdačić), „Perunoslavija. O paganskim bogovima u nepaganska vremena“ (2016), jedan rečnik „Korotkiй ukraїnsьko-serbsьkiй slovnik spolučuvanostі slіv“ (2005) i 5 knjiga na ukrajinskom „Futuroslavія. Lіteraturoznavčі oglяdi pro futurofantastiku“ (2010), „Slavіstičnі doslіdžennя: folьklorističnі, lіteraturoznavčі, movoznavčі“ (2010) „Demoni і bogi u slov’яnsьkih lіteraturah. Lіteraturoznavčі oglяdi“ (2011), „Erotoslavія: Peretvorennя Erosa u slov’яnsьkih lіteraturah“ (2015), „Porіvnяlьna serbsьko-ukraїnsьka frazeologія: Navčalьniй posіbnik“ (2015).

Pojedini autorski tekstovi su objavljivani u nekoliko izdanja i na više jezika. Teme autorskih radova Dejana Ajdačića se uklapaju u zbornike i godišnjake koje uređuje, oko trećina radova su izlaganja predstavljena na naučnim skupovima.

Usmena književnost Srba je predstavljala predmet prvih tekstova Dejana Ajdačića. Posao u biblioteci sa dragocenim knjigama iz narodne književnosti proširio je ta interesovanja do folklora balkanskih Slovena. Tekstovima posvećenim folkloristici priključuju se članci o radu Vojislava M. Jovanovića, njegovoj biblioteci i rukopisnoj zaostavštini. U devedesetim godinama se pojavljuju i studije o književnosti, preplitanjima književnosti i narodne kulture u širim slovenskim okvirima, a kasnije etnolingvističke studije, leksičke i frazeološke teme.

Radove Dejana Ajdačića kao urednika i autora određuje interes u slovenskim i slavističkim okvirima. Grupisani u tematske krugove, koji se delimično poklapaju sa naslovima već objavljenih knjiga: 1) Etnoslavija (vizuelni aspekti narodnih pesama, mistifikacije folklora balkanskih Slovena, književni i muzički preobražaji folklora, demoni i demonski hronotopi u okvirima antropologije zla, međuodnosi apelativnih žanrova u tekstovima usmene tradicije, ritualističko proučavanje folklora), 2) Futuroslavija (naučna fantastika, vanzemaljske životinje, ideologija i identitet u futurofantastici, kiberfantastika), 3) Perunoslavija (predstave o slovenskim bogovima u nepaganska vremena, rekonstrukcije, mistifikacije, fantazije, neopaganske organizacije), 4) Demonoslavija (o demonima u slovenskim književnostima, uglavnom 19. veka), 5) Erotoslavija (odnosm prema telu i erotskom u tradicionalnoj kulturi i pisanoj književnosti, moralizam i imoralizam, identitet i posrednici u ljubavi, ljubav i fantastika, ljubav i Drugi) 6) Slovoslavija (značenja reči u okviru kulture), 7) Frazeoslavija (frazeologija, paremiologija sa etnolingvističkim elementima), 8) Gradoslavija (studije i gradovima u slovenskim književnostima), 9) I svoji i tuđi (studije o značenju reči iz semantičkog polja izdajnik, migrant, tuđin, tumačenja književnih dela o izdajnicima), 10) Ličnosti i pojave (radovi o ličnostima, prikazi i beleške, razgovori, razno).

Radove posvećene raznim temama u okviru srpske, poljske, bugarske ili ukrajinske kulture Dejan Ajdačić namerava da imenuje Srbistički mozaik, Polonistički mozaik itd. Nekoliko tekstova je napisao sa ko-autorima: Julija Bilonog, Natalija Bilik, Lidija Nepop-Ajdačić, Oleg Pavljučenko.

Ajdačić je objavljivao prevode (uglavnom filoloških radova) sa poljskog, ruskog, ukrajinskog, italijanskog, bugarskog i nekoliko književnih tekstova sa ukrajinskog jezika.

Kao student, Dejan Ajdačić je bio član redakcije časopisa „Znak“ (1983), a potom lista „Književna reč“ (1995). Osnivač je i glavni urednik folklorističko-etnolingvističkog časopisa „Kodovi slovenskih kultura“ sa prilozima na ruskom i srpskom jeziku (od 1996 – 10 svezaka sa temama: biljke, hrana i piće, svadba, delovi tela, zemljoradnja, boje, deca, ptice, smrt, vatra). Osnivač je i urednik „Ukrajinsko-srpskog zbornika Ukras“ (od 2006 – 8 svezaka) na ukrajinskom jeziku. Od 1999. godine je upravnik je elektronske biblioteke srpske kulture i kulturne mreže Projekat Rastko (sada na adresi www.rastko.rs) koju je osnovao dramaturg Zoran Stefanović.

Priređivač je dvadesetak tematskih slavističkih zbornika (o erotici, antiutopijama, čudima, starozavetnim legendama, fantastici, telu, Tesli, Veneciji, Kijevu, vrednostima u jeziku i dr.) objavljivanih u Beogradu, Krakovu, Kijevu, sastavljač je antologije savremene srpske drame na ukrajinskom „Novіtnя serbsьka dramaturgія“ (2006) i zbornika radova Vojislava M. Jovanovića (1997, 2001), Novaka Kilibarde (tri knjige 1998, 2011), Mikole Rjabčuka (2003), Darka Suvina (2009), Pera Jakobsena (2010) i Ježija Bartminjskog (2011).

U časopisima i zbornicima koje je priredio Dejan Ajdačić predstavljeni su radovi Poljaka, Rusa, Ukrajinaca, Nemac, Italijana, Srba, Hrvata, Makedonaca i Slovaka.

Član je uredničkih saveta, redakcija ili recenzent nekoliko časopisa u Bugarskoj, Poljskoj i Srbiji, član je Komisije za etnolingvistiku i Komisije za folkloristiku Međunarodnog komiteta slavista.

Zaključak

Ova personalna bibliografija daje iscrpnu biografiju i iscrpan pregled stvaralačkog opusa Dejana Ajdačića. Knjige su opisane de visu po bibliografskim pravilima. Opisu knjiga i zbornika su dodati ISBN brojevi, sadržaj knjiga (u autorskim knjigama Dejana Ajdačića naslov teksta i početna stranica teksta, a u opisu radova iz priređenih zbornika i časopisa – autor, naslov teksta i početna stranica teksta). Kada su sastavljačima bibliografije bili poznati prikazi i beleške o opisanim knjigama i zbornicima, dodavani su i njihovi bibliografski opisi. U bibliografiji se nalaze numerisani spiskovi: prvi obuhvata knjige (I) i priređena dela (II), a drugi Studije, članci, prikazi knjiga (III), Prevode (IV) Intervjue (V), a treći Konferencije, kongrese i skupove (VI).

Radovi u zbornicima, periodičnim publikacijama i autorskim knjigama se oposuju de visu prema izabranim načelima bibliografskog opisa. ISSN brojevi se ne navode uz svaki rad, ali su dati u registru naslova časopisa i novina.

Radovi objavljeni na internetu se navode samo kada je to jedino objavljivanje. Uz njih se daje datum objavljivanja sa aktuelnom internet adresom. Zastarele i nevažeće internet adrese „Projekta Rastko“ rastko.org.yu su zamenjene aktuelnom rastko.rs. U slučaju kada internet stranica više ne postoji radovi se ne navode.

Pored pet registara, autori su dali i pregled dizajnera korica koji su zaslužni za estetski izgled objavljenih publikacija Dejana Ajdačića.

MA Marija Bulatović, Univerzitetska biblioteka „Svetozar Marković“
MSc Oja Krinulović, Univerzitetska biblioteka „Svetozar Marković“

            Osamnaesta međunarodna konferencija MELISSA (Museums, Ethics, Library and Information Science, Studies, Archives) je održana na Filološkom fakultetu, Univerziteta u Beogradu  27. septrembra 2019. godine. Tema ovogodišnje konferencije je bila Biblioteke i feminizam, a pod teme:

• Horizonti feminizma u bibliotekama,
• Feminističke biblioteke,
• Klasifikacioni sistemi, informacioni servisi i citatne analize u svetlu feminističkih teorija,
• Digitalne biblioteke, digitalni arhivi i feminizam,
• Budućnost biblioteka u kontekstu korporativne ideologije i socijalne odgovornosti.

Tema konferencije Biblioteke i feminizam predstavlja spoj  žena kroz istoriju i žena bibliotekarki, a obe predstavljaju osnovu feminističkog aktivizma. Cilj žena u feminističkom pokretu je da se izbore za svoja prava i svoj položaj na društvenoj lestvici u odnosu na muški deo populacije.

Na konferenciji je bilo predstavljeno 19 radova koji pokrivaju ovu temu, podeljenih u četiri grupe: plenarna predavanja i sekcije 1, 2 i 3.

Na plenarnom predavanju predstavljena su dva rada:

• Biblioteke i feminizam: mesta i razlike – Biljana Dojčinović
• Biblioteke u fokusu feminizma – Aleksandra Vraneš

U sekciji 1 prestavljena su četiri rada:

• Femizam i biblioteke u Islamskom svetu – primer Irana, Azerbejdžana i Saudijske Arabije – Ema Petković, Sead Safari
• Arapske književnice u prevodu na srpski jezik – Dragana Đurđević
• Žene u rukovođenju: Biblioteke i stručno bibliotečko obrazovanje u Kanzasu – Endrju Smit
• Značaj prvih ženskih kolekcija gitarskih muzikalija – Uroš Dojčinović
• Feminističke biblioteke i arhivi u Nemačkoj – istorijski razvoj i perspektive – Olga Borović
• Muzej žena Crne Gore – susret digitalne humanistike i kulturnog feminizma – Jelena Lalatović

 Na sekciji 2 predstavljeno je šest radova:

• Bibliotekarstvo kao ženska profesija – Nataša Simić
• Neke misli o rodnim metaforama vezanim za žene – Nigar Baghirova
• Metafore vezane za žene koje rade na polju lingvistike – Ajtan Rajabova
• Toril Moino čitanje simon de Bovoar – računarska analiza teksta Gošće – Miloš D. Đurić
• Feministička filozofija jeika i metalingvistička svest – Đorđe Božović
• O nekim aspektima izučavanja akademskog vokabulara i njegovoj primeni na univezitetu – Jovana Milovanović

Na sekciji 3 je predstavljeno 5 radova:

• Feministička etika Ksenije Atanasijević – Aleksandar Prnjat
• Ljubica Marković – graditeljka bibliotekarske struke u Srbiji – Gordana Stokić Simončić, Anđela Stošić
• Doprinos Eve Verone jugoslovenskom bibliotekarstvu i bibliografiji – Gordana Đoković
• Doprinos žena razvoju srpske bibliografije – Dragana Grujić
• Marija Ilić Agapova bibliotekarka i borac za ženska prava – Oja Krinulović, Marija Bulatović

Ovim radovima su pokrivene sve date podteme, a pored činjenica vezanih za profesionalni život saznali smo dosta zanimljivih stvari o životu poznatih bibliotekarki, književnica i žena sa područja bivše Jugoslavije, a i šire.

MSc Oja Krinulović, Univerzitetska biblioteka “Svetozar Marković“, Beograd
Igor Živanović, Univerzitetska biblioteka “Svetozar Marković“, Beograd

Povodom 180 godina od rođenja dr Đorđa Radića, prvog doktora poljoprivrednih nauka u Srbiji,  organizuje se izložba pod nazivom  „Velikan srpske poljoprivrede čija dela traju i danas: 180 godina od rođenja Đorđa Radića“ u Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković“ u Beogradu.

Autori izložbe su Oja Krinulović, diplomirani bibliotekar savetnik Univerzitetske biblioteke „Svetozar Marković“, Igor Živanović i Nikola Krsmanović, viši  diplomirani bibliotekari Univerzitetske biblioteke „Svetozar Marković“.

Izložba je deo Mikro grant projekta Vikimedijine fondacije, pod nazivom Poljoprivredne i srodne nauke u Srbiji.

Đorđe Radić (1839 -1922) je bio je prvi srpski doktor poljoprivrednih nauka i jedan od najznačajnijih poljoprivrednih stručnjaka koje je Srbija imala u XIX i na početku XX veka. On ima velike zasluge za razvoj poljoprivrede, poljoprivrednog obrazovanja i kulture uopšte u tadašnjoj Vojvodini, Srbiji i Crnoj Gori. Đorđe Radić, jedan od najobrazovanijih Srba 19.  veka, utemeljio je naučnu i obrazovnu literaturu u oblasti poljoprivrede, osnovao je tri poljoprivredne škole, na više načina unapredivši agronomiju u Srbiji i Crnoj Gori. Bio je izuzetan stručnjak koji je poznavao poljoprivredne prilike u Srbiji, ali i u najrazvijenijim evropskim zemljama. U pisanju se oslanjao na dela uglavnom nemačkih agronoma, uspevši da napiše oko 50 stručnih knjiga i udžbenika, koji su služili i za obrazovanje učenika osnovnih i stručnih škola i kao priručnici poljoprivrednicima. Kao prvi Srbin doktor nauka bio je začetnik mnogih grana agronomije u Srbiji. Rezultati njegovih istraživanja i angažovanja vidljivi su i danas, u nauci i prosveti.

Svoju prvu knjigu sa naslovom Plug od postanka njegovog do danas je izdao 1861.godine. Veliki značaj ima i knjiga Sve o kukuruzu (1872) i ona predstavlja prvo zaokruženo i ilustrovano delo o ovoj biljci na na tlu Evrope posle 1620. godine, gde između ostalog navodi da je kukuruz u Srbiju stigao 1576. preko Grčke.

Cilj ove izložbe je da se prikaže značaj  i aktuelnost našeg velikog naučnika i doktora poljoprivrednih nauka. Njegova dela i danas predstavljaju izvor naučnih ideja u oblasti poljoprivrede, agronomije, ratarsta, povrtarstva i voćarstva.

Na izložbi su  predstavljena dela Đorđa Radića (monografske i serijske publikacije) iz fonda Univerzitetske biblioteke . Izložbu prati ilustrovani katalog koji je podeljen u nekoliko celina:

• Kratak osvrt na životni put Đorđa Radića
• Prosvetno-pedagoški značaj Đorđa Radića
• Radićev doprinos razvoju prosvete
• Đorđe Radić kao prvi osnivač poljoprivredne  škole u Srbiji i urbanizacija Kraljeva
• Radićev boravak u Crnoj Gori
• Radićeva knjiga o cveću iz 1895. godine
• Bibliografija radova Đorđa Radića u fondu Univerzitetske biblioteke ”Svetozar Marković“ u Beogradu